Hoeft het nog gezegd te worden dat de zomer erg droog was? Wekenlang bleven we verstoken van neerslag en dat liet zijn sporen na op het veld: aardappelen blijven een maatje kleiner, veel maïsplanten moeten het zonder kolf stellen en de ‘slapende bladeren’ van suikerbieten zorgen voor een troosteloze aanblik. Eén lichtpuntje: maaidorsers waren nog nooit zo snel klaar met de zomeroogst. Na gerst, koolzaad en vervolgens tarwe was het de beurt aan quinoa en kikkererwten. Te velde viel het al op dat de oogst van deze exotische teelten veel beter is dan vorig seizoen. “Tevreden van de kwaliteit”, zegt kikkererwtenteler Willy Verlinden. “Twee keer zo veel kilo’s geoogst in dit droge jaar”, beaamt quinoateler Wouter Saelens.
Juli was de tweede droogste maand sinds het begin van de waarnemingen door KMI. In Ukkel viel er in totaal slechts 5,2 mm neerslag terwijl dat normaal 76,9 mm moet zijn. Ook in augustus bleef neerslag uit. Een aantal landbouwgewassen kreunen onder de droogte. Aardappelen, groenten, maïs en suikerbieten worden in het voorjaar gezaaid. Hun groei ligt nu stil zodat de opbrengst dreigt tegen te vallen. Granen en koolzaad worden voor de winter gezaaid en waren al aan het afrijpen toen het (te) droog werd. Deze gewassen hadden er geen last van en bij de oogst in juli en augustus zijn topopbrengsten genoteerd.
Dit seizoen maken de maaidorsers hun rondjes op de velden zonder oponthoud door neerslag. Een heel verschil met vorig jaar. Toen viel er zo veel regen dat de tarweoogst erg lang uitliep. Dat hinderde ook de quinoaoogst. “Normaliter volgt de oogst van quinoa op die van tarwe”, zegt Wim Fobelets, onderzoeker op het Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant. “Dat is zeker een voordeel want het laat loonwerkers toe om dure maaidorsers gedurende een langere periode in te zetten. Helaas verliep de tarweoogst in 2021 zo moeizaam dat de quinoa in de planning steeds verder opschoof naar achter. In combinatie met veel neerslag zorgde dat voor grote zaadverliezen.”
Quinoateler Wouter Saelens uit Herent kon zijn drie hectare grote perceel pas begin september in plaats van half augustus dorsen. “Jammer”, zo zegt hij zelf, “want de inhoud van de zaadpluimen lag toen voor een deel al op de grond. Bijkomend probleem: onkruid. Dat leek in juni onder controle, maar was in de twee maanden voor de oogst nog stevig gegroeid. Door zeven en kleursortering bij een gespecialiseerde firma in Nederland was het eindproduct toch van goede kwaliteit.”
Hoewel 2021 in mineur eindigde, was Wouter bij de eerste kennismaking gecharmeerd door de nieuwe teelt. “Op het veld vraagt quinoa niet veel arbeid op voorwaarde dat je als teler uitgerust bent met de juiste machines voor de onkruidbestrijding”, aldus de jonge landbouwer. “Verder liggen de teeltkosten laag want quinoa vraagt weinig meststoffen, en gewasbeschermingsmiddelen zijn er niet in toegelaten.”
De lage arbeidsbehoefte van de teelt is belangrijk voor landbouwers die hun handen al meer dan vol hebben. Om hen ook bij de verkoop te ontlasten, is recent het platform www.akkerdelen.be gelanceerd. “Dankzij de persaandacht voor de lancering stroomden de bestellingen van oogstaandelen meteen toe. Op de eerste dag verkocht ik er een 30-tal. Zo’n groot succes had ik zelf niet verwacht”, getuigt Wouter.
Momenteel verkoopt Wouter nog de quinoa die in 2021 geoogst is. Van de nieuwe oogst is hij meer tevreden. “Mijn opbrengst is meer dan verdubbeld, naar drie ton per hectare. Daarvan zal minstens tweederde overblijven na schoning. Op het veld was al zichtbaar dat de quinoazaadjes groter en witter van kleur zijn dan vorig seizoen. De vele uren zonneschijn en het uitblijven van neerslag deden de kwaliteit van de quinoa zichtbaar goed.”
Wouter was niet de enige quinoateler in Vlaanderen met een topopbrengst. Ook de andere deelnemers aan het platform Akkerdelen.be zijn opgetogen met hun oogst. “Bruto bedroeg de opbrengst 3,75 ton per hectare”, getuigt bioboer Ivan Pollet uit Zwevegem. Op sommige plaatsen werd zelfs 4 ton per hectare gehaald – wat een groot contrast is met de magere oogst van 2021.
Hetzelfde verhaal bij de kikkererwten: vorig seizoen kon niemand van de 13 kikkererwtentelers in Vlaanderen ook maar een kilo oogsten. Dit seizoen werkte de droge zomer in hun voordeel. Bij kikkererwten rijpt de plant niet gelijkmatig omdat er continu nieuwe bloemetjes en peulen gevormd worden. Wanneer de plant een mooie opbrengst draagt, moet je dus als teler niet blijven wachten op nieuwe peulen maar overgaan tot oogsten.
“Ik deed dat in twee keer: eerst maaien en pas twee dagen later op het veld dorsen met een machine die ik gebruik voor gewone erwten. Het kan ook met een gewone maaidorser voor granen”, vertelt akkerbouwer Willy Verlinden uit Diepenbeek. Hij is tevreden met de kwaliteit van het geoogste product. “Door het niet afrijpen van de plant zitten er wat groene kikkererwten tussen. Die gaan er nog uit door middel van kleursortering. Verder ziet het er heel goed uit. Nu mag de verkoop beginnen lopen, en dan plan ik volgend jaar op te schalen naar 1 hectare.”